Europese textielstrategie

Op 30 maart 2022 publiceerde de Europese Commissie de EU-strategie voor duurzaam en circulair textiel (EU textielstrategie), waarin ze haar visie op de toekomst van de textielindustrie in de Europese Unie presenteerde.

In deze visie staat het verlagen van de ecologische voetafdruk en het bevorderen van duurzaamheid en transparantie in de waardeketen centraal. De strategie biedt een kader om de overgang van het textielecosysteem naar meer circulariteit en duurzaamheid tegen 2030 te vergemakkelijken, en kondigt daartoe acties in de gehele textielwaardeketen aan.

Opdat de transitie succesvol zou zijn en effectief leidt tot “een verhoogde weerbaarheid en competitiviteit van de Europees textielecosysteem”, zet de Europese Commissie vooral in op wetgeving als belangrijke “facilitator”. In de EU textielstrategie werden dan ook heel wat wetgevende initiatieven aangekondigd, gaande van nieuwe wetsvoorstellen tot herziening van bestaande wetgevingen. De transitie naar een duurzame en circulaire textielwaardeketen vereist immers aanpassingen op het gebied van productontwerp en materiaalkeuze, productieprocessen, circulaire businessmodellen m.b.t. consumptie, herstel- en hergebruik tot hoogwaardige vezel-tot-vezel-recyclage.

Een aantal belangrijke initiatieven zijn:

• De uitwerking van ecodesign-vereisten voor textielproducten met als doel om deze meer circulair en duurzamer te maken. Textielproducten zullen aan deze vereisten moeten voldoen opdat ze nog op de EU markt kunnen gebracht worden.
• De invoering van een digitaal productpaspoort dat o.a. informatie zal bevatten over de duurzaamheid van het textielproduct, de milieu-impact over de levenscyclus, herstelbaarheid…
• De invoering van een uitgebreide producentenverantwoordelijkheid voor textielproducten.
• Herziening van de verordening inzake etikettering van textielproducten om naast de vezelsamenstelling ook informatie omtrent duurzaamheid en circulariteit via het etiket kenbaar te maken.

Niettegenstaande de uitdagende omstandigheden waarin de Europese textielsector zich momenteel bevindt (energiecrisis, inflatie, …), steekt de Europese Commissie vaart achter de uitwerking van EU textielstrategie. Momenteel liggen er niet minder dan 16 voorstellen van wetgeving op tafel die van de textielsector een beter gereguleerde sector zullen maken. De opvolging van en de alignering met deze nieuwe wetgevingen zal een grote uitdaging worden voor de textielsector, die hoofdzakelijk uit kmo’s bestaat.

Opdat de EU-strategie succesvol zou zijn, maar vooral dat de concurrentiepositie van onze KMO’s wordt versterkt, is het van essentieel belang dat de nieuwe regels coherent zijn, technisch uitvoerbaar zijn alsook handhaafbaar mét een minimale kostprijs voor de kmo’s. We pleiten dan ook voor een realistisch tijdsschema én een ‘concurrentiecheck’ via voldoende impactanalyse voor elke nieuwe wetgeving.

Naast nieuwe wetgeving is het bovendien essentieel dat er ook flankerende maatregelen worden voorzien, zeker voor KMO’s om deze transitie te realiseren en vooral de competitiviteit van onze bedrijven te beschermen. Zo moet er gezorgd worden voor specifieke begeleiding en ondersteuning (ook financieel) om KMO’s te helpen de voorschriften inzake ecologisch ontwerp toe te passen, de implementatie van het productpaspoort te faciliteren… Ook een gerichte en gespecialiseerde opleiding voor KMO’s kan bijdragen om deze transitie tot een goed einde te brengen.

De transitie naar een duurzame en circulaire textielindustrie is een grote uitdaging maar als dit transitiekader goed ontworpen en zorgvuldig uitgevoerd wordt, kan het nieuwe opportuniteiten creëren voor de Belgische en Europese textielindustrie. Zo zal er een sterke focus komen op het hoogwaardig recycleren van end-of-life textiel, in de vorm van vezel-tot-vezel-recyclage. De inzet van nieuwe technologieën zal hierbij cruciaal zijn. Innovatieve en beloftevolle technologieën moeten maximaal via pilootprojecten op hun industriële haalbaarheid (technisch én economisch) getest worden. Succesvolle technologieën moeten vervolgens zo spoedig mogelijk opgeschaald worden opdat voldoende circulaire grondstoffen tegen competitieve voorwaarden beschikbaar worden.

Deze kans moet aangegrepen worden om een competitieve recyclagehub uit te bouwen in België die ten dienste staat van onze textielindustrie. Om deze transitie naar een volwaardig circulair textielecosysteem te kunnen waarmaken, zullen belangrijke investeringen dienen te gebeuren. We rekenen er dan ook op dat zowel Europa, België als ook de regionale overheden deze transitie volop steunen en hiervoor de nodige middelen vrijmaken.

In het kader van de EU Textielstrategie en de “Transition Pathway” dient de Europese Commissie hiertoe te voorzien in een fonds ten dienste van het textielecosysteem.

Het is bovendien uitermate belangrijk dat de Europese Commissie voldoende aandacht heeft voor de mondiale dimensie van de textielindustrie. Heel wat textielproducten die op de Europese markt worden verkocht, worden immers buiten Europa geproduceerd. Voor kledij gaat het zelfs om 80%. Deze producten dienen ook aan het nieuwe kader te voldoen, maar het blijft onduidelijk hoe dat zal bereikt kunnen worden. De EU moet zeker zorgen voor een gelijk speelveld tussen de Europese productie en de import van buiten de EU. Strikt markttoezicht zal massaal moeten worden opgeschaald – ook met specifieke focus op de onlineverkoop.