We moeten uit deze energiecrisis geraken, en snel, want anders zijn de gevolgen op vlak van welvaartsverlies niet meer te overzien

Maar… welke acties op korte termijn kunnen worden gevoerd? De sleutel ligt bij de gasprijs. Die is in Europa ‘ontploft’ – en alleen in Europa. De energietransitie die gas als ‘transitiebrandstof’ zag, en de Russische agressor die aanvankelijk de ‘hofleverancier’ was voor dit gas, hebben Europa inderdaad in een diepe energiecrisis gestort. Maar hoe de gasprijs naar beneden te krijgen? Om te beginnen gaan onderhandelen met de ‘bevriende’ leverancierslanden van gas, zoals Noorwegen, de Verenigde Straten, Qatar… om een ‘redelijke’ prijs met hen overeen te komen. Die zal nog hoger liggen dan wat deze leveranciers in de rest van de wereld kunnen krijgen; dus zullen ze aan die ‘lagere’ prijzen wel aan ons blijven leveren.

In tweede instantie moet de elektriciteitsprijs losgekoppeld worden van de gasprijs. Er worden nu monsterwinsten gemaakt door stroomproducenten die soms slechts voor een deel(tje) gas als primaire brandstof gebruiken. In België bv. is dat globaal nauwelijks 25 %… maar de stroomproducenten krijgen wel de hoogste prijs (op basis van de ‘laatste’ duurste gascentrales) voor élke megawattuur die zij produceren, zelfs als hun kostprijs ervan tien keer lager ligt (bv. voor nucleair). Een systeem van cost+ (kostprijs plus een redelijke marge op de goedkope primaire energie die de stroomproducenten gebruiken) moet aanvaardbaar zijn. Indien niet vrijwillig, dan moet de regering dat opleggen.

Europa heeft ook een deel van het antwoord. Zij zou de ‘energietransitie’ die weliswaar noodzakelijk is, in een wat meer realistisch tijdspad kunnen gieten, want nu zien we dat een te snelle overgang de bevoorradingszekerheid in het gedrang brengt, met ongewenste prijseffecten als resultaat. En ook het CO2-emissierechtensysteem (EU ETS) zou tijdelijk moeten worden opgeschort. Nu wordt opnieuw meer steenkool verbrand, hetgeen zeer vervuilend is, waardoor de prijs van die CO2-rechten stijgt. Die wordt dan aan de elektriciteitsverbruikers, zoals de burgers en de bedrijven, doorgerekend. Niet alleen is dit kostenverhogend, maar zorgt dit ook voor méér vervuiling, terwijl net het omgekeerde de bedoeling was.

Tegelijk moeten alle andere kosten op de energiefactuur van de bedrijven zo beperkt mogelijk worden gehouden (bv. transmissie- en distributietarieven, en heffingen en taksen allerhande). Maar het is ook zaak dat de bedrijven (kunnen) blijven investeren in hun eigen energieproductie, via zonnepanelen, windmolens, hydro, biomassa of andere maatregelen kunnen uitvoeren, zoals isolatie. Maar dat vergt vaak grote investeringen. De federale regering zou dit best aanmoedigen via fiscale stimuli, zoals degressieve afschrijvingen of dubbele afschrijvingen…

Maar hoe dan ook, we moeten in Europa nú snel uit deze energiecrisis geraken! Anders dreigt ongezien welvaartsverlies.

Fa Quix, directeur-generaal