Gestrand in bureaucratie: een reset van onze overheden is aan de orde

Hij stelde dat een vaccinatieprogramma vooral een logistieke operatie is. Wanneer het daar misloopt, is dat vaak het gevolg van bureaucratie. Daar heeft ons land, inclusief de Gewesten, geen tekort aan. Velen zijn bevoegd, maar weinigen voelen zich uiteindelijk verantwoordelijk. Er is een kluwen van procedures, na te volgen regels, overlegorganen, administraties… naast de complexiteit van de staatsindeling. Alles samen maken zij die bureaucratie uit. Nochtans is het nu zaak om ‘zo snel mogelijk het vaccin in de schouder te krijgen’, zoals de Deense expert het uitdrukte. ‘Ik heb in mijn leven veel bureaucratie gezien, en als je die ziet, moet je die meteen uit de weg ruimen.’

Eerst de mondmaskersaga, dan het gestuntel in de woonzorgcentra, de kakofonie van maatregelen met het onzinnige opbod van gouverneurs als dieptepunt, het tekort aan naalden voor de vaccinaties, en nu het trage vaccinatieprogramma.

Maar de coronacrisis is slechts het topje van de ijsberg. Bedrijven die met de overheid te maken hebben, zien al jaren de bureaucratie als een zevenkoppig monster op hen afkomen, op fiscaal vlak, op vlak van milieuvergunningen, arbeidsrechtelijk, of bij de aanvraag van subsidies voor energie, innovatie, enz. En dan zijn het niet eens noodzakelijk de ambtenaren die de bureaucratie veroorzaken – soms wel natuurlijk – maar zijn het vooral de regeringen, alsook de parlementen, federaal en gewestelijk, die ingewikkelde, soms zelfs contradictorische, en in de praktijk onwerkbare wetten, decreten en besluiten nemen.

En zo strandt het beleid in complexiteit. Het trage vaccinatieprogramma is er een symptoom van. Maar de diepere oorzaak is een ongebreidelde regulitis waarin onze samenleving zich heeft vastgereden. Econoom Ivan Van de Cloot (Itinera) heeft die analyse scherp geformuleerd in zijn nieuw boek ‘Overheid + Markt’. Een aanrader.

Een totale reset van onze overheid is dus dringend noodzakelijk. Of noem het een rebooten van het systeem, met als leidraad: de échte kerntaken van de overheid. Gebeurt die reset niet, dan zal ons land steeds dieper wegzakken in middelmatigheid. En mogen we niet verwonderd zijn dat wij op internationale rankings steeds lager eindigen. Wie heeft de moed om op die reset-knop te drukken?

Fa Quix, directeur-generaal