De werkzaamheidsgraad optrekken tot 80 % is een basisvoorwaarde om onze toekomstige welvaart veilig te stellen. Echter, de Arbeidsdeal draagt daar helemaal niets toe bij

We zitten nu nog maar aan 74 %. Met andere woorden: 26 % van de Belgen op actieve leeftijd (25- tot 64-jarigen) zijn … niet actief. En dat zijn niét in eerste instantie werklozen. Want slechts 4,1 % van de actieve bevolking is werkloos en krijgt daar een vergoeding voor. In Vlaanderen is de werkloosheidsgraad op vandaag historisch laag, amper 2,5 %. Daartegenover staat echter dat 21,8 % gewoon niet op zoek is naar een baan. “In absolute cijfers gaat het om 1.315.000 Belgen tussen 25 en 64 jaar die niet werken, noch werk zoeken”, meldt Stijn Baert, professor Arbeidsrecht UGent.

Die grote groep van inactieven is een zeer diverse groep. Maar één categorie springt eruit, en is zelfs veel groter dan de groep van de werkzoekenden. Het gaat namelijk om langdurig zieken, die samen 6,8 % van de bevolking op beroepsactieve leeftijd vertegenwoordigen. Andere groepen zijn veel kleiner en hebben soms ‘een goede reden’ om niet te werken, bv. zij die nog studeren of in opleiding zijn (1,4 % van de bevolking op beroepsactieve leeftijd ouder dan 25) of bijvoorbeeld vervroegd met pensioen zijn gegaan (1,2 %).

Een groep die opvallend weinig aan het werk is, zijn de inwoners van buiten de EU. In België is liefst 44 % van deze medeburgers niet actief, tegenover 29 % gemiddeld in de EU. Vooral vrouwen met een migratieachtergrond zijn niet aan het werk: 6 op 10. Professor Stijn Baert vraagt een meer stimulerend activeringsbeleid. Maar dan moeten eerst culturele barrières worden gesloopt.

Veel werd verwacht van de veel besproken ‘Arbeidsdeal’ van de federale regering. Dat is echter een grote teleurstelling geworden. De Arbeidsdeal draagt namelijk niets bij tot het verhogen van de werkzaamheidsgraad. Er staat geen enkele maatregel in die daartoe zal bijdragen. Wél nieuwe verplichtingen voor de ondernemingen en nieuwe rechten voor de werknemers (bv. inzake opleiding). Het resultaat zal zijn dat we binnen enkele jaren nog steeds ter plaatse zullen trappelen op vlak van werkzaamheidsgraad.

En intussen blijft de krapte op de arbeidsmarkt voor grote problemen zorgen in de bedrijven. Vele vacatures geraken niet of slechts zeer moeizaam ingevuld. Professor Stijn Baert doet daartoe enkele voorstellen: “Werken drastisch aantrekkelijker maken door belastingen te verschuiven van arbeid naar consumptie, dus hogere btw-tarieven voor sommige producten – precies het omgekeerde van wat men nu doet. En daarnaast eindelijk werk maken van een pensioenhervorming die langer werken stimuleert”, meldt hij aan Het Laatste Nieuws (3 mei 2022). Want laten we duidelijk zijn: als men de pensioenen niet drastisch, en snel, hervormt, dan wordt onze Sociale Zekerheid onbetaalbaar. De sleutel ligt bij een werkzaamheidsgraad van 80 %. En daarvoor zal (veel) méér nodig zijn dan deze Arbeidsdeal.

Fa Quix, directeur-generaal